واکاوی در ساختار و محتوای اخبار خبرگزاری صداوسیما (96 -‌1393)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

این مقاله، خلاصه گزارش یک تحقیق است که محقق با هدف مطالعه ساختار و محتوای خروجی­های خبری خبرگزاری صداوسیما انجام داده و با استفاده از روش تحلیل محتوا، مقوله ­های منابع و موضوع­های خبری، محل وقوع اخبار، ارزش­ ها و عناصر خبری برجسته در تیتر و لید، خبرسازان، جامعیت و غنای لید، شیوه تنظیم اخبار، داشتن نگاه انتقادی و گرایش به رویدادمداری و فرایندمداری را در سه سال نخست تأسیس خبرگزاری (96 -­1393) توصیف و مقایسه کرده است تا به پرسش­ های اصلی تحقیق درباره نحوه دروازه­بانی، برجسته­سازی و بازنمایی رویدادهای ایران و جهان و نیز نقاط قوت و ضعف احتمالی در فرایند تبدیل رویداد به خبر، پاسخ دهد و تصویر تقریبا واقعی از وضعیت موجود، ترسیم و مقدار نزدیکی یا دوری آن را به وضعیت مطلوب، تعیین کند. یافته­ های ­تحقیق، نشان­ می ­دهند مشاهده، تعبیر، روایت­ و اشاعه ­رویدادها به­ عنوان «خبر» در خبرگزاری صداوسیما، به­ طور عمده بر انگاره برخورد و بحران استوار است و بیشتر آن دسته رویدادها امکان گزینش و پردازش می ­یابند که یا حاوی ارزش­های خبری ترکیبی شهرت، برخورد و دربرگیری یا ارزش خبری بزرگی (فراوانی تعداد و مقدار) باشند و بتوان آنها را با تأکید بر دو عنصر خبری چه کسی (که)؟ و چه چیزی (چه)؟ ارایه داد. داشتن منابع خبری مشخص و به­ طور عمده معتبر، به ­ویژه فراوانی بالای اخبار اختصاصی­ و جامعیت­ و غنایء لیدهای خبری، از نمونه­ نقاط قوت و شخصیت ­زدگی، فراوانی ناچیز پرداخت به عناصر خبری چرا؟ و چگونه؟، نبود نگاه انتقادی و گرایش به رویدادمداری از نمونه­ نقاط ضعف هستند که ضرورت تغییر را در اولویت ­بندی ارزش­ ها و عناصر خبری گوشزد می­ کنند. خبرگزاری صداوسیما به هر مقدار که با ارزیابی پیوسته خروجی ­های خبری خود بتواند قطب­ بندی و غیرسازی را بر مبنای «ما»ی خوب و «آنها»ی بد- حتی به­ظاهر- در فضای عمومی جامعه کاهش دهد؛ خبرگزاری صلح مدار و نه جنگ­محور جلوه کند و از برخوردطلبی و بحران ­نمایی، فاصله بگیرد؛ با پذیرش ایده «دموکراسی فرهنگی»، در تلاش برای رفع موانع ارتباطات میان­فرهنگی باشد؛ و در کنار اصل عینیت به اصل ذهنی «معنی» توجه کند؛ به همان مقدار بهتر می ­تواند به سهم خود در مسیر انجام مأموریت سازمانی «هدایت و مدیریت فرهنگ و افکار عمومی» گام بردارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Structure and Content of Voice of News Agency (1393-96)

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Manifari
چکیده [English]

This article is a summary of a research paper that the researcher conducted to study the structure and content of VOA news outlets using the content analysis method, the categories of news sources and topics, where the news took place, the values ​​and Highlighted news elements in Headline and Leader, reporters, comprehensiveness and richness of Leid, has described and compared the way news is set, having a critical look and tendency to event planning and process planning in the first three years of the news agency (2014-2016) to question. Key findings on how to gateway, highlight and represent events in Iran and the world, as well as potential strengths and weaknesses in the fever process Yale's event, respond and almost real picture of the situation, drawing near or far it is the ideal situation, determine. The findings of the study indicate the observation, interpretation, narration and dissemination of events
As "news" on Voice of America News, it is largely based on the notion of collision and crisis, and most of those events are selectable and processed that either contain hybrid news values ​​of fame, collision and big news value. (Frequency of numbers and quantities) and who can emphasize the two news elements (who)? And what (what)? presented. Having clear and largely credible news sources, especially the high frequency of dedicated news and the comprehensiveness and richness of news leads
From the example of the strengths and characterization of the character, the insignificant frequency of the news feeds Why? And how?, The lack of critical thinking and the tendency to event-oriented are examples of weaknesses that point to the necessity of change in prioritizing values ​​and news elements. To the extent that VOA is able to reduce polarization and deconstruction on the basis of 'good' and 'bad' them - even seemingly - in the public sphere by constantly evaluating their news outlets; Orbital rather than war-oriented and to distance itself from pro-crisis and cronyism; by embracing the idea of ​​"cultural democracy" in an attempt to remove the barriers to intercultural communication; and alongside the principle of objectivity to the subjective principle of "meaning". It can, for the better part, go its own way in fulfilling the organizational mission of "guiding and managing culture and public opinion."
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • IWPR
  • content analysis
  • war journalism
  • peace journalism
  • cultural democracy
آشنا، حسام­الدین. (1384). از سیاست تا فرهنگ: سیاست­های فرهنگی دولت در ایران (20 -1304)، تهران: انتشارات سروش.
2- آقابخشی، علی؛ افشاری­راد، مینو. (1379). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: نشر چاپار.
3- اسمیت، آنتونی. (1379). ژئوپولوتیک اطلاعات، ترجمه فریدون شیروانی. تهران: انتشارات سروش.
4- اگ­برن؛ نیم­کف. (1350). زمینه جامعه ­شناسی، اقتباس و ترجمه: ا.ح. آریانپور. تهران: مؤسسه انتشارات فرانکلین.
5- او سولیوان، تام؛ هارتلی، جان؛ ساندرز، دانی؛ فیسک، جان. (1385). مفاهیم کلیدی ارتباطات، ترجمه میرحسن رییس ­زاده، تهران: فصل نو.
6- بدیعی، نعیم. (1369). «چگونگی ترغیب خواننده به خواندن خبر». فصلنامه رسانه، 1­(2): 47 -­44.
7- بدیعی، نعیم. (1372). «ساختار اخبار خارجی روزنامه­های تهران». فصلنامه علوم اجتماعی، 2­(4 و 3): 55 -­29.
8- بدیعی، نعیم. (1377). «تحلیل محتوای مطالب 10 روزنامه تهران». فصلنامه رسانه، 9(1)­: 33 -­22.
9- بدیعی، نعیم. (1380). «معیارهای گزینش خبر: کدام خبر، چرا؟». روزنامه ­نگاری حرفه­ای. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ­ها: 58 -­43.
10- بدیعی، نعیم؛ قندی، حسین. (1393). روزنامه ­نگاری نوین. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
11- بروجردی علوی، مهدخت. (1380). «دروازه ­بانی خبر چیست؟ دروازه­ بانان کیستند؟». روزنامه ­نگاری حرفه­ای. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ­ها: 74 -­59.
12- بروجردی علوی، مهدخت. (1384). «بررسی ساختار و محتوای اخبار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)». فصلنامه پژوهش و سنجش، 12(1): 359 -­323.
13- بهرامپور، شعبانعلی. (1379). «غیرسازی در نشریات حزبی». فصلنامه رسانه، 11(2): 33 -­22.
14- توکلی، احمد. (1393). شیوه نگارش در رسانه ­ها. تهران: انتشارات ثانیه.
15- تهرانیان، مجید. (1380). «روزنامه ­نگاری صلح». فصلنامه رسانه، 12(4): 10-2.
16- خبرگزاری صداوسیما. (1393). «سه انتصاب در صداوسیما». وبگاه خبرگزاری صداوسیما (www.iribnews.ir). کد خبر: 75558. مشاهده شده در 2/4/1397.
17- رابینز، استیفن. (1396). مبانی رفتار سازمانی، ترجمه علی پارساییان؛ سیدمحمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش ­های فرهنگی.
18- رایف، دانیل؛ لیسی، استفن؛ فیکو، فریدریک. جی. (1381). تحلیل پیام­ های رسانه­ای: کاربرد تحلیل محتوای کمی در تحقیق، ترجمه مهدخت بروجردی علوی. تهران: انتشارات سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه­ای صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
19- رضاییان، علی. (1379). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ­ها (سمت).
20- روسک، جوزف؛ وارن، رول. (1355). مقدمه­ ای بر جامعه ­شناسی، ترجمه: بهروز نبوی؛ احمد کریمی، تهران: کتابخانه فروردین.
21- ساروخانی، باقر. (1383). اندیشه­ های بنیادین علم ارتباطات. تهران: انتشارات خجسته.
22- سلطانی­فر، محمد؛ هاشمی، شهناز. (1382). پوشش خبری. تهران: انتشارات سیمای شرق.
23- سورین، ورنر؛ تانکارد، جیمز. (1384). نظریه­ های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
24- شکرخواه، یونس. (1377). خبر. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ ها.
25- شکرخواه، یونس. (1380). «خبر، رسانه ­های خبری و کنترل دروازه ­ها». فصلنامه پژوهش و سنجش، 8­(3): 39 -­31.
26- غیاثوند، احمد. (1395). کاربرد آمار و نرم­افزار SPSS در تحلیل داده­ ها. تهران: انتشارات تیسا.
27- فرقانی، محمدمهدی. (1371). «حریم حرفه روزنامه­ نگاری». مجموعه مقالات نخستین سمینار بررسی مسایل مطبوعات ایران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ­ها: 55 -­41.
28- فرقانی، محمدمهدی. (1375). «مطبوعات و تحولات اجتماعی در ایران». فصلنامه رسانه، 7(2): 42 -­30.
29- فرقانی، محمدمهدی. (1381). «مبانی گزارشگری صلح». فصلنامه رسانه، 13(3): 39 -31.
30- فرقانی، محمدمهدی. (1391). «آسیب ­شناسی مطبوعات محلی از منظر روزنامه ­نگاری حرف ه­ای و روزنامه ­نگاری توسعه». مجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی مسایل مطبوعات ایران. تهران: دفتر مطالعات و برنامه­ریزی رسانه ­ها: 52 -­29.
31- فرقانی، محمدمهدی. (1393). «خبررسانی در صحنه نبرد بر اساس حقوق بشردوستانه». مجموعه مقالات روزنامه ­نگاری، ارتباطات و جامعه. تهران: انتشارات اطلاعات: 223 -­217.
32- فرقانی، محمدمهدی. (1393). «رسانه­ ها و جامعه مدنی؛ نقش ­ها و کارکردهای متقابل». مجموعه مقالات روزنامه نگاری، ارتباطات و جامعه. تهران: انتشارات اطلاعات: 252 -­241.
33- قاضی­زاده، علی­اکبر. (1380). «واژه لید فراموش می­شود». فصلنامه پژوهش و سنجش، 8­(3): 170 -­159.
34- قاضی­زاده، علی­اکبر. (1384). «رواج پرخطر خبر کلامی». فصلنامه رسانه، 16(1): 131 -­117.
35- قندی، حسین. (1380). «تفاوت ­های خبرنویسی در رسانه ­های جمعی». روزنامه­ نگاری حرفه­ای. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها: 92 -­86.
36- کریپندورف، کلوس. (1386). تحلیل محتوا، ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.
37- گیل، دیوید؛ ادمز، بریجت. (1384). الفبای ارتباطات، ترجمه رامین کریمیان؛ محمد نبوی؛ مهران مهاجر. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ­ها.
38- لازار، ژودیت. (1385). افکار عمومی، ترجمه مرتضی کتبی. تهران: نشر نی.
39- مجید، وحید. (1383). سیاستگذاری عمومی. تهران: نشر میزان.
40- محسنیان­راد، مهدی. (1377). «انتقاد در مطبوعات و وضعیت آن در ایران». فصلنامه علوم اجتماعی، 6(2)­: 46 -­17.
41- محسنیان­راد، مهدی. (1381). «آسیب­ شناسی توجه به صلح در رسانه­ ها». فصلنامه رسانه، 13(4): 76 -70.
42- محسنیان­راد، مهدی. (1394). «بازسازی مدل ارتباطی منبع معنی». فصلنامه علوم اجتماعی، 22(2): 44 -1.
43- محمدکاشی، صابره. (1378). «خاکستر و الماس». فیلمفارسی چیست؟. به کوشش: حسین معززی ­نیا. تهران: نشر ساقی: 156 -137.
44- معتمدنژاد، کاظم. (1392). ارتباطات در جهان معاصر (تحول اندیشه‌ها، نهادها و عملکردهای ارتباطی). تهران: نشر شهر.
45- مک­کوایل، دنیس. (1385). درآمدی بر نظریه ­های ارتباط جمعی، ترجمه پرویز اجلالی. تهران: مرکز مطالعات و توسعه رسانه­ ها.
46- مک­کوایل، دنیس؛ ویندال، سون. (1388). مدل­ های ارتباطات جمعی، ترجمه گودرز میرانی. تهران: دفتر پژوهش ­های رادیو.
47- ملک‌محمدی، حمیدرضا. (1383). مدرس و سیاستگذاری عمومی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
48- مولانا، حمید. (1375). «رسانه­ ها و انگاره ­سازی»، ترجمه غلامرضا تاجیک. فصلنامه رسانه، 7­(2): 17 -­10.
49- مهدی­زاده، سیدمحمد. (1384). «بررسی محتوایی و حرفه­ای مطالب هفت خبرگزاری غیردولتی». فصلنامه رسانه، 16­(3):  163 -­123.
50- مهدی­زاده، سیدمحمد. (1387). رسانه ­ها و بازنمایی. تهران: دفتر مطالعات و برنامه­ریزی رسانه ­ها.
51- نادری­گیسور، محمدرضا. (1391). اصول روزنامه­ نگاری آنلاین. تهران: مؤسسه جام جم.
52- نمک­دوست تهرانی، حسن. (1380). «کنکاش در مفهوم عینی­ گرایی در روزنامه ­نگاری معاصر». فصلنامه پژوهش و سنجش، 8­(3): 59 -­41.
53- ویلیامز، کوبین. (1386). درک تئوقاری رسانه ­ها، ترجمه رحیم قاسمیان. تهران: نشر ساقی.
54- ویندال، سون؛ سیگنایتزر، بنو؛ اولسون، جیمز. (1387). کاربرد نظریه ­های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان. تهران: نشر جامعه­ شناسان.
55- هال، استورات. (1391). «گزیده ­هایی از عمل بازنمایی». نظریه­ های ارتباطات، ترجمه احسان شاقاسمی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.